Sylvana Simons was nog Pony van Ginuwine aan het presenteren op TMF toen mijn zusje een politieke statement maakte over Zwarte Piet. Ze was nog geen 8 jaar oud en wij waren nog geen maand in Nederland. We waren net overgeplaatst van het opvangcentrum voor vluchtelingen in Arnhem naar een AZC in Nijeveen, samen met een heleboel andere gezinnen, waaronder dat van onze vriendinnen Julia en Natasja. Het eerste wat mijn zusje Anush en ik deden, was het inrichten van onze stacaravan. Nadat we onze spullen hadden uitgepakt, maakten we de ruimte wat huiselijker met behulp van twee M&M-stickers, onze roze knuffelzeehond en een zelfgemaakte tekening van een vlinderkoninkrijk met een vlinderpaleis, een vlinderdanszaal en een vlindertuin. We tekenden altijd één vlinder heel erg anders dan de rest. Misschien kwam die wel oorspronkelijk uit een ander vlinderkoninkrijk. We waren snel klaar met het inrichten van ons nieuwe stulpje. We deden onze jassen aan en liepen naar Julia en Natasja voor een inspectieronde door het terrein.
Het terrein werd bewoond door veel kinderen en hun familie aanhang, en het was cruciaal dat we bevriend raakten met de juiste mensen. Na de inspectieronde, die bedoeld was voor een eerste indruk en kennismaking met de andere kinderen, gingen we op een bankje zitten, observeerden het gedrag van onze potentiële nieuw vrienden en beraadslaagden over onze bevindingen. Yusuf uit Irak moest sowieso onze vriend worden, want hij had een fiets. Mirsad uit Bosnië was groot en zag er sterk uit, dus als hij onze vriend werd, kon hij ons helpen als we ruzie kregen met andere kinderen. Beheshta uit Afghanistan was het langst in Nederland en kon moeiteloos communiceren met de medewerkers in het AZC, een groot pluspunt. Ayanle uit Somalië was veruit de beste in balspellen, wat betekende dat we met hem in het team altijd zouden winnen van andere groepen. Sarvenaz uit Iran was een twijfelgeval, want ze was duidelijk een deler (ze gaf ons meteen een mandarijn toen we kennismaakten met haar), maar toen we haar vraag over onze afkomst beantwoordden met “Armenië”, maakte ze haar grote zwarte ogen nog groter en riep verbaasd en melodieus uit: “Armenië is laand? Ik dacht Armenië is e-stad!” We dachten toen iets van spot te horen in haar nachtegaalstem.
We verzamelden een vriendengroep om ons heen en een aantal dagen later werden we naar school gebracht. Natasja, Julia en ik werden ingedeeld in dezelfde groep, samen met een paar van onze nieuwe vrienden. Anush, die de jongste van de groep was, kwam helemaal in haar eentje terecht in een andere groep. Uit protest begon ze een stilte-staking in de klas. Ze trok haar muts zo ver mogelijk over haar kortgekapte hoofd, stak haar zakken demonstratief in de zakken van haar spijkerbroek en perste haar lippen op elkaar. De juf dacht dat ze een jongetje was, wat bleek uit de spreekoefening met hij en zij. Ze wees alle leerlingen om de beurt aan en noemde hun namen. Toen ze bij mijn zusje was gekomen, zei ze langzaam en duidelijk: hij is Anush, zijn naam is Anush. Terug in het AZC klaagde Anush bij mijn moeder, die het volgende advies gaf: ga naar de juf, en zeg “I’m not a boy, I’m a girl,” daarna zal ze de aandacht van iedereen vragen om het foutje recht te zetten. Een nachtmerrie-scenario. Beheshta troostte haar door te zeggen dat binnenkort Sinterklaas langs zou komen op school en cadeautjes zou uitdelen aan iedereen.
Wij waren grote fans van de kerstman, althans de Sovjet-variant ervan (altijd vet vrolijk, met een magische toverstaf, geassisteerd door een schattige sneeuwprinses), maar zijn ietwat serieuze neef Sinterklaas en diens hulpjes kenden we nog niet. Maar het feit dat hij cadeautjes uitdeelde, was voorlpig voldoende informatie voor ons. In de klas van Anush werd op de komst van Sinterklaas voorbereid met kleurplaten, die opgehangen zouden worden ter versiering van de gang. Alle leerlingen kregen een kleurplaat van een krullenbol met oorringen, die een muts met een veer op zijn hoofd had. Anush, die nog steeds in protest was, stelde geen vragen en wijdde zich als solitaire kunstenaar naarstig toe aan haar werk. Terwijl de rest met een paar kleurpotloden aan het krabbelen en kletsen ging, pakte ze de verfdoos en creëerde een prachtig patroon op de muts. Van de veer maakte ze een pauwenveer, zorgvuldig ingekleurd met verschillende tinten van blauw, groen en bruin. Daarna mengde ze de kleuren beige, geel, roze en wit voor de huid, net zo lang totdat ze het verschil met de kleur van haar eigen hand bijna niet meer zag. Tot onze grote verbazing hing er aan het eind van de dag een slinger in de gang met talloze portretten van uitsluitend donkere krullenbollen. Ergens in het midden straalde een schitterende uitzondering, een prachtig afgewerkte witte Piet, geboren uit het ongenoegen over onrechtvaardigheid en de ijver van protest.
Zwaluwzang 